Κάποιοι από αυτούς όμως, εκδηλώνουν πολύ εντονότερα συμπτώματα από αυτό της αίσθησης γενικής κόπωσης που πληρούν τα κριτήρια ενός καταθλιπτικού επεισοδίου και τότε μιλάμε για εποχική κατάθλιψη.

Η εποχική κατάθλιψη φαίνεται να έχει άμεση σχέση με την ύπαρξη φωτός και σκότους. Η άποψη αυτή ενισχύεται από το γεγονός ότι είναι σχεδόν ανύπαρκτη σε χώρες που βρίσκονται κοντά στον Ισημερινό, ενώ γίνεται όλο και συχνότερη καθώς πλησιάζουμε σε βορειότερες ή νοτιότερες χώρες των δύο ημισφαιρίων, όπου η διάρκεια των φωτεινότερων και σκοτεινότερων περιόδων του 24ώρου αλλάζει αισθητά με τις εποχές του χρόνου.

Μία πιθανή εξήγηση για τους λόγους που η διάθεση κάποιων αλλάζει, αφορά τον ρόλο της μελατονίνης που ρυθμίζει το βιορυθμό στη διάρκεια του 24ώρου. Η μελατονίνη είναι το «υπνωτικό» του εγκεφάλου που παράγεται στη διάρκεια της νύχτας ή όταν βρισκόμαστε για μεγάλο διάστημα σε σκοτεινά μέρη. Στη διάρκεια της ημέρας, όπου μία μεγάλη ποσότητα φωτός φθάνει στον εγκέφαλο διαμέσου των ματιών, διακόπτεται η παραγωγή της μελατονίνης.

Μία άλλη θεωρία υποστηρίζει πως επηρεάζεται το σύστημα της σεροτονίνης, που παίζει σημαντικό ρόλο σε όλες τις μορφές κατάθλιψης. Άλλες θεωρίες τέλος εμπλέκουν τον ρόλο της βιταμίνης D.

Τα συμπτώματα της εποχικής κατάθλιψης δεν διαφέρουν από αυτά άλλων μορφών κατάθλιψης και περιλαμβάνουν αίσθημα έντονης κόπωσης που δεν μειώνεται παρά τον επαρκή ύπνο, ανάγκη κατανάλωσης πολλών υδατανθράκων και ειδικά ζάχαρης, δυσκολία συγκέντρωσης, αποδυνάμωση του ανοσοποιητικού που έχει ως αποτέλεσμα ιώσεις, φλεγμονές ή άλλες ασθένειες.

Για να αντιμετωπίσετε τα συμπτώματα είναι αναγκαίο να ακολουθήσετε τα εξής:

– Παραμένετε εκτός σπιτιού για όσο μεγαλύτερο διάστημα γίνεται, στη διάρκεια της ημέρας, ακόμα και όταν δεν υπάρχει ηλιοφάνεια.

– Να είστε σωματικά δραστήριοι, περίπου 1 ώρα για 3 φορές τη βδομάδα και κατά προτίμηση σε εξωτερικούς χώρους ή στη φύση.

– Ακολουθείτε υγιεινή διατροφή και γενικά τρώτε πολλά φρούτα και λαχανικά.

– Αποφεύγετε το αλκοόλ γιατί εντείνει τα καταθλιπτικά συμπτώματα.

Σύμφωνα με νέα ιαπωνική μελέτη που δημοσιεύεται στην επιθεώρηση American Journal of Epidemiology, η ποιότητα του ύπνου μπορεί να επηρεάσει τις πιθανότητες που έχει ένας άνθρωπος να εμφανίσει κατάθλιψη.

Συγκεκριμένα, όπως διαπίστωσαν ερευνητές από το Ιατρικό Πανεπιστήμιο της Νάρα, ακόμη και η παραμικρή έκθεση στο φως κατά τη διάρκεια του ύπνου αυξάνει σημαντικά τον κίνδυνο κατάθλιψης. Τα ευρήματα της μελέτης υποδεικνύουν ότι ο ύπνος σε απόλυτο σκοτάδι είναι μια καλή στρατηγική για τη βελτίωση τόσο του ύπνου όσο και της ψυχικής υγείας.

«Ο ύπνος σε μια κρεβατοκάμαρα χωρίς καθόλου φως αποτελεί ενδεχομένως μια πρωτότυπη και εφικτή επιλογή για την πρόληψη της κατάθλιψης» αναφέρει ο Kenji Obayashi, καθηγητής στο Πανεπιστήμιο της Νάρα και ένας εκ των συντακτών της μελέτης, σύμφωνα με το ΤΙΜΕ.

Επικίνδυνο ακόμη και το φως ενός κεριού

Για να αξιολογήσουν τον ρόλο του φωτός κατά τη διάρκεια του ύπνου ως προς τον κίνδυνο κατάθλιψης, οι ερευνητές παρακολούθησαν 863 ενήλικες για διάστημα δύο ετών. Καθ’ όλη τη διάρκεια της μελέτης, τα επίπεδα φωτός στην κρεβατοκάμαρα των συμμετεχόντων υπολογίζονταν με τη βοήθεια μιας ειδικής συσκευής, ενώ οι συμμετέχοντες διατηρούσαν ημερολόγιο για την ποιότητα του ύπνου τους και περνούσαν τακτικά από τεστ αξιολόγησης των συμπτωμάτων κατάθλιψης που τυχόν εκδήλωναν.

Όπως διαπιστώθηκε στο τέλος της μελέτης, η έκθεση ακόμη και σε μόλις 5 lux φωτός (σημ. το lux είναι η μονάδα που μετράει την φωτεινή ισχύ) συσχετίστηκε με μεγαλύτερο κίνδυνο εκδήλωσης συμπτωμάτων κατάθλιψης. Ενδεικτικά, φωτεινή ισχύ 10 lux καταγράφεται όταν κοιτάζουμε ένα αναμμένο κερί από απόσταση 0,3 μέτρων.

Η μελέτη δεν εξέτασε μετά από πόσο χρονικό διάστημα εκδηλώνονται οι παραπάνω αρνητικές επιδράσεις, ωστόσο αντίστοιχη μελέτη σε ποντίκια έχει δείξει ότι τα συμπτώματα κατάθλιψης αρχίζουν να εμφανίζονται μετά από περίπου τέσσερις εβδομάδες καθημερινής έκθεσης σε 5 lux φωτός.

Όπως εκτιμά ο Obayashi, η επιβάρυνση της ψυχικής υγείας προκύπτει πιθανότατα λόγω των διαταραχών που προκαλεί το φως στον ύπνο. Η έκθεση στο φως μπορεί επίσης να απορρυθμίσει το βιολογικό ρολόι του οργανισμού, αυξάνοντας έτσι τον κίνδυνο κατάθλιψης.

Φαίνεται λοιπόν πως πρέπει να σταματήσετε να αφήνετε αναμμένο το φωτάκι νυχτός όταν κοιμάστε και να επενδύσετε σε σκουρόχρωμες κουρτίνες που μπλοκάρουν το φως του ήλιου, για το καλό της ψυχολογίας σας!