«Εκεί που η πέτρα μαύρισε ανθίσαν μενεξέδες…»
Πέντε χρόνια μετά το πολυσυλλεκτικό και ιδιαίτερο «Σεντούκι» του,και, σχεδόν, τρία μετά τις «Ψυχές γενναίες
», με τον Γεράσιμο Ανδρεάτο, πριν από λίγες μέρες κυκλοφόρησε η καινούργια δισκογραφική δουλειά του τραγουδοποιού Μάκη Ψαραδέλλη με τίτλο «Εκεί που η πέτρα μαύρισε ανθίσαν μενεξέδες…».
Ο δίσκος περιλαμβάνει δέκα τραγούδια που αναφέρονται στον πολιτισμό που άνθισε με την έλευση των Μικρασιατών στην Ελλάδα, μετά την Καταστροφή, ενώ όλοι οι τίτλοι των τραγουδιών παραπέμπουν σε λουλούδια και δέντρα που άνθισαν κάτω ή πλάι από τις μαύρες πέτρες του ξεριζωμού.
Τους στίχους των τραγουδιών έγραψε ο Μάκης Ψαραδέλλης και τις μουσικές (με σειρά ακρόασης) ο Φίλιππος Πλακιάς, ο Γιώργος Καζαντζής, ο Παντελής Κυραμαργιός, ο Μάριος Λέλεκας, ο Μάκης Ψαραδέλλης, ο Θοδωρής Κοτονιάς, ο Πάνος Μαλαχιάς, η Αγνή και ο Γιώργος Νταλάρας.
Τραγουδούν ο Γιώργος Νταλάρας, η Βιολέτα Ίκαρη, ο Γεράσιμος Ανδρεάτος, η Ασπασία Στρατηγού, ο Σταύρος Σιόλας, ο Θοδωρής Κοτονιάς και η Αγνή.
Στη φωτογραφία του εξωφύλλου είναι η Χαρίκλεια Γιαννάκη προγιαγιά του Μάκη Ψαραδέλλη από το Ατζανόζ της Μικράς Ασίας.
Τα τραγούδια του cd
1) Η ρίζα (Φίλιππος Πλακιάς – Μάκης Ψαραδέλλης) Γιώργος Νταλάρας
2) Ζουμπούλια στις αυλές (Γιώργος Καζαντζής –Μάκης Ψαραδέλλης) Βιολέτα Ίκαρη
3) Άσπρο μου γαρουφαλλάκι (Παντελής Κυραμαργιός – Μάκης Ψαραδέλλης) Γεράσιμος Ανδρεάτος
4) Για ένα φιλί μαραίνομαι (Μάριος Λέλεκας – Μάκης Ψαραδέλλης) Ασπασία Στρατηγού
5) Το αλμυρίκι (Μάκης Ψαραδέλλης) Βιολέτα Ίκαρη
6) Λουλουδάκι μου στο βράχο (Μάκης Ψαραδέλλης) Σταύρος Σιόλας
7) Της αρνησιάς το αγκάθι (Θοδωρής Κοτονιάς – Μάκης Ψαραδέλλης) Θοδωρής Κοτονιάς
8) Του Σεπτέμβρη γιασεμάκι (Πάνος Μαλαχιάς –Μάκης Ψαραδέλλης) Βιολέτα Ίκαρη
9) Καημός στη θάλασσα που ανθεί (Αγνή – Μάκης Ψαραδέλλης) Αγνή
10 Ο όρκος (Ανθοί στο χώμα) (Γιώργος Νταλάρας – Μάκης Ψαραδέλλης) Γιώργος Νταλάρας
Ο σχεδιασμός του εξωφύλλου έγινε από την Μυρσίνη Κουτσκουδή – Βουρλή και η παραγωγή από την Αντιπεριφέρεια Πολιτισμού της Περιφέρειας Βορείου Αιγαίου.
Οι ενορχηστρώσεις και ο προγραμματισμός έγιναν από τον Γιώργο Νταλάρα και τον Μάνο Γρυσμπολάκη (1 & 10) και από τον Θεόδωρο Κουέλη (2,4,5,6,7,8, 9). Έπαιξαν οι μουσικοί: Γιώργος Νταλάρας (κιθάρες, ούτι), Βασίλης Κορακάκης (μπαγλαμά, τζουρά, τζουμπούς), Γιώργος Μαρινάκης (βιολί), Θεόδωρος Κουέλης (κοντραμπάσο, κιθάρα, ούτι, μαντολίνο), Γιώργος Καζαντζής (πιάνο), Βαγγέλης Καρίπης (κρουστά), Μάριος Παπούλιας (βιολιά, βιόλα), Παντελής Κυραμαργιός (πιάνο), Γιώργος Βόλης (κιθάρες, λαούτο), Νίκος Βενετάκης (λαούτο), Ευαγγελία Μαυρίδου (πιάνο), Θανάσης Σοφράς (μπάσο), Μάνος Γρυσμπολάκης (ακορντεόν), Ηλίας Μαντικός (κανονάκι) και Στράτος Σαμιώτης (κρουστά). Οι ηχογραφήσεις έγιναν στο studio Odeon (1 & 10) και στο Μusic Art Lab.
Αντί για οποιαδήποτε άλλη γνώμη ή «κριτική», επέλεξα να κλείσω αυτή τη μικρή παρουσίαση με δυο λόγια που έγραψα στο ένθετο αυτού του θαυμάσιου δίσκου, μετά από την ιδιαίτερα τιμητική πρόταση του Μάκη Ψαραδέλλη:
Όταν ανθίζουνε τραγούδια…
Αν κι έχουν περάσει εκατό ολόκληρα χρόνια, το δράμα της Μικρασιατικής Καταστροφής και ο ξεριζωμός των Ελλήνων από τη Γη της Ιωνίας συνεχίζουν να εμπνέουν μέχρι σήμερα τους δημιουργούς, που καταθέτουν το «απόσταγμα» της ψυχής τους, μέσα σε ξεχωριστές μελωδίες και δυνατά λόγια… Ο Μάκης Ψαραδέλλης γεννήθηκε στη Λέσβο, με καταγωγή από τη Μικρά Ασία. Η προγιαγιά του ήρθε το ’22 από το Ατζανός, ένα μικρό χωριό απέναντι από τη Λέσβο, κοντά στην Πέργαμο. Έτσι, έχοντας εισπράξει από μικρό παιδί την ευλογία των αφηγήσεών της, έμαθε, όπως αναφέρει χαρακτηριστικά στο σημείωμα του προηγούμενου δίσκου του, τι θα πει «δεν ξεχνώ», «δεν θέλω» ή «δεν μπορώ να ξεχάσω» και πως ο άνθρωπος κρύβει μέσα του το πιο ‘μοβόρο αγρίμι της πλάσης, που, αν δοκιμάσει μια φορά αίμα, το συνηθίζει και μετά τ’ αποζητά. Αυτός ήταν κι ο μεγαλύτερος φόβος της γιαγιάς: μην ξυπνήσει ξανά το αγρίμι. Έχοντας ακούσει παρόμοιες ιστορίες από το στόμα της δικής μου γιαγιάς και του παππού που ήρθαν το ’22 από την Κίο της Μικράς Ασίας, δεν μπορώ παρά να μη σταθώ με τη δέουσα προσοχή κι ευλάβεια σε μια δουλειά σαν κι αυτή, πολύ περισσότερο από τη στιγμή που οι στίχοι του Ψαραδέλλη μελοποιήθηκαν από ξεχωριστούς τραγουδοποιούς και συνθέτες και τραγουδήθηκαν από ερμηνευτές εγνωσμένης αξίας. Κοινό χαρακτηριστικό των στίχων του τα λουλούδια, οι ρίζες, οι ανθοί, τα αγκάθια κλπ.
Φίλε Μάκη, εύχομαι ολόψυχα καλή στράτα στα καινούργια σου «ανθοτράγουδα»…
